Foto: ERP u egzilu
Temu ovogodišnjeg programa odredio je jubilej SPC – osam vekova autokefalnosti.
„Ja. Manojlo, vaseljenski patrijarh grada Konstantinopolja, novog Rima, u ime Gospoda našeg Isusa Hrista, posvetio sam Savu, arhiepiskopa svih srpskih zemalja, i dao mu u ime Božje vlast da posvećuje episkope, sveštenike i đakone na teritoriji njegove zemlje; da veže i oprašta grehe ljudi i da uči i krštava u ime Oca i Sina i Svetoga Duha. Prema tome, svi vi pravoslavni hrišćani slušajte njega, kao što ste slušali mene“, piše u dokumentu poglavara Vaseljenske patrijaršije, kojim je 1219. Srpska crkva stekla samostalnost.
Ovaj tekst citiran je u programu Sabora, uz redak prikaz rukopoloženja Svetog Save za arhiepiskopa sa jedne od ikona iz 17. veka manastira Morače. Program je, kako kažu u Eparhiji raško-prizrenskoj u egzilu, dobilo 1.600 vernika iz cele Srbije i RS, na koji su prisustvovali svetoj arhijerejskoj liturgiji i saborskom programu.
Liturgiju je služio raščinjeni i iz SPC isključeni vladika raško-prizrenski Artemije sa horepiskopima, monaštvom, srpskim, grčkim, ruskim i slovačkim sveštenicima ove eparhije. Na svečanoj akademiji govorilo se o prošlosti i sadašnjosti SPC, njenom prvom arhiepiskopu i svetitelju Svetom Savi sa željom i porukom da „njegov primer nadahne, a molitve ukrepe sve u dvojednoj borbi – za čistotu vere i Kosovo i Metohiju“.
Guslar Radovan Šojić i Hor manastira prepodobnog Justina Ćelijskog iz Barajeva bili su zaduženi za muzički deo programa, a ceo sabor sniman je i sa drona.
– Loznica je danas Žiča, ona je danas ono što bi Žiča trebalo da bude – izvor vere čiste, koju nam je ostavio Sveti Sava – poručio je u besedi posle liturgije horepiskop Maksim.
Loznica je jedan od tridesetak manastira „katakombi“ ERP u egzilu koji se van granica Srbije nalaze od Ukrajine do Kanade. Crkva-brvnara, koja sa padina Jelice bdi nad Čačkom, osveštana je pre sedam godina. Sagrađena je po uzoru na Pokajnicu, a njeni ktitori su čačanski privrednik Miloje Stevanović, poznat i kao pisac Grešni Miloje i njegova supruga Nada.
U „katakombi“, koja je u vreme osnivanja 2010, bila dom crnorečkih monaha koji su sa vladikom Artemijem napustili ERP, sada živi tridesetak monahinja sa igumanijom mati Sarom. Konak je premali za sestrinstvo koje raste i gradi se novi. Monasi veruju da manastir nije potpun, ako nema svoje monaško groblje.
Loznica ga je dobila 2018. od kad na njemu počivaju monahinje Agapija i Agripina, kao i Marija Meljkova, ruski lingvista i prevodilac, veliki prijatelj srpskog naroda, koja je nesebično pomagala i iz Rusije i u Srbiji, posebno na KiM – Pećku patrijaršiju, ERP, pa i ERP u egzilu. Poslednju godinu života provela u katakombi u Loznici, gde je, prema sopstvenoj želji, sahranjena u prizrenskoj narodnoj nošnji.
