Stomak obuhvata područje koje se pruža ispod rebara do karličnih kostiju između slabina. Premda bol u stomaku može da nastane od tkiva stomačnog zida koje opkoljava trbušnu duplju (npr. koža i mišićni zid stomaka), obično se smatra da bol u stomaku potiče od organa smeštenih u trbušnu duplju a to su želudac, debelo, tanko crevo, jetre, žuči i pankreasa. Nekada je bol u stomaku izazvan poremećajima u drugim organima koji su blizu ali ne pripadaju trbušnoj duplji, npr. bubrega, uterusa, jajnika.
Bol u stomaku može biti izazvan zapaljenjem (npr. zapaljenje slepog creva, kolitis), usled kontrakcije ili rastezanja organa ( opstrukcije žučnog kanala usled kamenčića, otekle jetre usled hepatitisa, delimične ili potpune opstrukcije creva), može da nastane i usled smanjenog snabdevanja nekog od organa trbušne duplje krvlju kao npr. kod ishemičnog kolitisa. Bol u stomaku može da nastane i ako nije prouzrokovan jednim od prethodnih uzročnika kao naprimer kod sindroma iritiranih creva (IBS) kod koga se ne zna ša izaziva bol, smatra se da je tu uključena i kontrakcije i preterano osetljivi nervi unutar creva.
Bol u stomaku može da bude akutan kod koga treba razmotriti neophodnost hitne operacije ili može da bude hroničan kod koga se u odgovarajućem periudu primenjuje odgovarajuća terapija. Tokom dijagnostikovanja se uzima u obzir mesto, karakter bola kada se on smanjuje ili raste kao i da li ga prate simptomi kao što su povraćanje, zatvor, krvarenje iz rektuma, žutica.
Mesto gde se pojavljuje bol
Područje stomaka se može podeliti u 4 kvandranta: gornji desni, gornji levi, donji levi i donji desni kvandrant. Različiti regioni stomaka se mogu predstaviti i kao epigastrični region (u centru, tačno ispod rebara) periumbilikalni region (oko pupka) i pelvični region ( iznad karlične kosti)
Ako se bol širi polovinom ili se oseća u celom stomaku naziva se generalizovani bol a može se pojaviti kod mnogih različitih bolesti i uglavnom nestaje korišćenjem odgovarajuće terapije, najčešće ga izaziva loše varenje ili stomačni grip (gastroenteritis) .
Kada je bol skoncentrisan na određenom predelu stomaka mogući uzročni problemi mogu biti:
Epigastrični bol može nastati usled peptičnog čira, zapaljenja pankreasa, gastroezofagijalnog refluksnog oboljenja.
Bol koji se javlja u desnom gornjem kvandrantu stomaka: zapaljenja žučne kesice (holecistitis), hepatitisa, apcesa na jetri.
Bol u levom gornjem kvadrantu stomaka: oboljenja slezine ( infekcija, infiltracija, apces)
Periumbilikalni bol: opstrukcija creva, rani simptomi zapaljenja slepog creva
Desni donji kvandrant: kasniji simptomi zapaljnja slepog creva, ginekološka oboljenja (vanmaterična trudnoća, ciste na jajnicima, infekcije)
Bol u levom donjem kvandrantu divertikularna oboljenja ili kod žena ginekološka oboljenja.
Pelvični bol: infekcije urinarnog trakta ili opstrukcija bešike.
Bol u stomaku može da se širi, npr. kod zapaljenja pankreasa oseti se u epigastrijumu ali se širi prema leđima, kod holecistitisa bol se obično širi prema ramenima.
Bol u stomaku kod dece
Kod dece bol u stomaku može da bude slab do veoma jakog, ako duže traje dete bez odlaganja treba odvesti lekaru. Kod beba bol najčešće izazivaju kolike koje najčešće nestaju oko trećeg meseca života. Kako dete odrasta, bol u stomaku može nastati usled manjih poremećaja kao što je konstipacija-zatvora do emocionalnih problema koji se obično javljaju između 5 – 10 godine života. Zapaljenje pluće ili streptokokna infekcija grla može da izazove bolove u stomaku kao infekcije urinarnog trakta, alergija na laktozu u mleku izaziva bol i proliv.
Hitnu operaciju kod dece zahtevaju zavezana creva i zapaljenje slepog creva.
Karakter bola
Tup, gorući bol koji se smanjuje posle obroka je klasičan simptom peptičnog čira. Kollike ili bol koji se pojavljuje i nestaje obično nastaje usled opstrukcije nekog organa trbušne duplje kao kod kamena u uretri, ili začepljenih creva. Bol u donjem delu stomaka koji se karakteriše kao pekući bol najčešće nastaje usled infekcije urinarnog trakta.
Prateći simptomi pored bola
Ukoliko bol u stomaku nije praćen drugim simptomima najčešće nije ozbiljan problem. Kod pacijenata sa akutnim holecistitisom najčešće se javlja žutica i povremeno povraćanje. Diarea i ili proliv su česti prateći simptomi vezani za problemima sa želutcem i crevima. Konstipacija i eventualno otsustvo bilo kakve akcije creva može da ukazuje na tumor koji se razvija u crevima. Krvarenje vezano sa bolom u stomaku je uvek ozbiljan simptom a može da ukazuje na čir, divertikulitis ili tumor debelog creva.
Kod čira se bol obično povlači posle jela, kod iritiranih creva posle defekacije, kod zapaljenja pankreasa bol se ublažava kada osoba sedi uspravno ili se naginje napred, kod zapaljenja creva bol se pojačava kada se osoba kreće ili kašlje.
Tretman bola u stomaku zavisi od uzročnika i dijagnostikovanog oboljenja.
