Neplodnost je boljka savremenog doba i definitivno pojava o kojoj mora više i ozbiljnije da se priča.
Problem neplodnosti prisutan je u svim zemljama, nezavisno od ekonomskih prilika. Smatra se da oko 15% svetske populacije pati od ovog problema.
Ljudska vrsta ima najslabiju sposobnost razmnožavanja u prirodi, jer je, čak i u normalnim uslovima, plodnost žene izuzetno niska. Naime, ako mladi zdravi par ima polni odnos tačno u trenutku ovulacije, šansa da žena zatrudni iznosi samo 25% a kod žena starijih od 40 godina smanjuje se na samo 5%. Uz to, velik procenat trudnoća vrlo rano propadne (tzv. biohemijska trudnoća), te tako dolazimo do saznanja kako verovatnoća rađanja živog deteta po jednom menstrualnom ciklusu iznosi samo oko 10%.
Primarna neplodnost je nemogućnost postizanja trudnoće kod mladog para koji ima redovne i nezaštićene polne odnose tokom godinu dana, dok je sekundarna neplodnost nemogućnost postizanja trudnoće nakon najmanje jedne prethodne trudnoće. Pojam smanjene plodnosti odnosi se na stanje u kojem zdravi par u plodnom razdoblju života trudnoću postiže nakon daljeg razdoblja nego što je to slučaj kod normalno plodnog para. Dakle, mladi zdravi parovi treba da budu strpljivi, a stručnu medicinsku pomoć da potraže tek nakon godine dana redovnih nezaštićenih polnih odnosa koji nisu završili trudnoćom. Za razliku od parova u kojima je žena mlađa od 35 godina, oni u kojima je žena starija od 35 godina treba da medicinsku pomoć potraži već nakon šest meseci bezuspešnih pokušaja ostvarivanja trudnoće.
Gledajući uzroke pojedinačno, učestalost muškaraca i žena je podjednaka, a postoji i određeni udeo parova kod kojih je uzrok jednako prisutan kod оba partnera. Nažalost, postoji i određeni deo neplodnih parova kod kojih se današnjim, savremenim metodama ne može utvrditi uzrok (idiopatska ili neobjašnjena neplodnost).
Najčešći uzroci neplodnosti kod žene – problemi s ovulacijom, endometrioza, sindrom policističnih jajnika, neprohodni jajovodi, anomalije ženskog polnog sistema, starija dob žene ili prevremena menopauza.
Najčešći uzroci neplodnosti kod muškarca – nemogućnost stvaranja spermatozoida, loš kvalitet sperme i blokada semenovoda. Vrlo bitan faktor kod muškarca je kvalitet semena (ejakulata).
Većina statistika pokazuje kako je vrlo visok procenat uzroka neplodnosti upravo loš kvalitet semena – oko 30 do 40 posto – i to različitih intenziteta.
Vrlo često je kod muškarca u pitanju kombinacija nekoliko nedostataka. To je slučaj kod oligoastenozoospermije, kad je istovremeno smanjen broj spermatozoida (manje od 20 mil./ml) i njihova pokretljivost (manje od 40 posto pokretljivih spermija). Najteži oblik je azoospermija, tj. potpun nedostatak spermatozoida u ejakulatu. Analizu ejakulata, spermogram, po pravilu rade biolozi koji se bave reproduktivnom medicinom, a problemima muške neplodnosti bavi se androlog, specijalista za muški polni sistem.
Ako se sumnja na neplodnost, najpre je potreban razgovor s oba partnera o sadašnjim i pređašnjim zdravstvenim problemima, životnom stilu i navikama i u skladu sa njima napraviti dijagnostičke pretrage, od kojih su najčešće: ginekološki pregled i PAPA test, transvaginalni UZV, pretraga prohodnosti jajovoda, cervikalni brisevi, osnovni hormonski status (FSH, LH, E2, PRL, TSH drugog do petog dana ciklusa), spermogram, mikrobiološka pretraga ejakulata i krvne analize.
