Psorijaza je hronično oboljenje kože, kod koje nove ćelije kože prebrzo rastu. To izaziva tanke, suve, pokrivene krljuštima slojeve kože na površinama gde se stara koža nije dovoljno brzo skinula.
Najčešće se pojavljuje na kosmatom delu glave, trupu, i spoljašnjim delovima ruku i nogu, posebno na lakatu i kolenima. Takođe mada ne tako često, mogu biti napadnuti nokti na rukama, dlanovi i tabani. Može biti u veoma lakoj formi, pa prolazi skoro neopaženo kao i u veoma izraženoj formi, pokrivajuće velike površine kože. Tokom bolesti smenjuju se periodi u kojima je psorijaza veoma izražena i vidljiva, sa periodima kada su promene na koži nevidljive.
Najčešći simptomi su:
Svetlo crveni predeli kože, često pokriveni sa sitnim srebrnastim ljuskama. Može se pojaviti bilo gde ali se najčešće pojavljuje na laktovima, kolenima, kosmatom delu glave, rukama, nogama i donjem delu leđa.
Kada se koža zahvaćena promenama raščeše, krvari. Česti simptom je i svrab, naročito kada se koža rasteže ili ako se mesta zahvaćena psorijazom nalaze ispod nabora kože (grudi i zadnjica).
Na noktima : male jamice na noktima (bez pronađene gljivične infekcije), žute fleke na noktima, odvajanje nokta od korena , razvijanje naslaga kože ispod noktiju.
Psorijatitični artritis se pojavljuje u svega 10-15% slučajeva. Oboleli imaju sve simptome artritisa ( upale zglobova). U osnovi ista neželjena imunološka reakcija koja izaziva promne na koži takođe napada i zglobove. Ovaj tip psorijaze može biti veoma bolan, i u lečenju glavno je kontrolisati bol.
Psorijaza može da utiče na samopouzdanje i druželjubivost, zato što je toliko vidna. Iako može biti nelagodna ne treba da utiče na život pojedinca jer mada hronična može se odgovarajućom terapijom kontrolisati. Lezije psorijaze ne ostavljaju ožiljke.
Ne znaju se uzroci psorijaze ali se smatraju da je genetski prouzrokovana dok drugi smatraju da tu bolest izaziva imunološka reakcija organizma protiv samog sebe.
Uzroci koji doprinose pojavi psorijaze su:
Stres, u više od 80% slučajeva javlja se kod ljudi koji su doživeli snažan stres kao što je gubljenje posla, smrt bliskog člana porodice.
Porodična istorija: Ukoliko je jedan od roditelja ili baka ili deda imao psorijazu, šanse su 10% da se kod osobe razvije, ukoliko oba roditelja imaju psorijazu šanse su 30%.
Postoji veza i između hormonalnih promena i početka i inteziteta psorijaze. U pubertetu, klimakterijumu, psorijaza može postati intezivnija, dok se povlači tokom trudnoće ali se najčešće obnavlja posle porođaja.
Ne postoje testovi krvi kojima se dijagnostikuje psorijaza. Nju diagnostikuje lekar na osnovu tipa i lokacije krasta.Ako kraste nisu vidljive, što se često dešava kod onih koji ih često skidaju i koji se često kupaju, uzimanjem uzorka kože sa lezije će pokazati tipične ljuspice za psorijazu. Takođe skidanjem sloja kože sa lezije ona počinje da krvari što je takođe karakteristično za psorijazu.
Lečenje psorijaze:
Psorijaza je hronična bolest i kako će se razvijati je nepredvidivo. Iako se nemože izlečiti može se držati pod kontrolom.
Svrha lečenja psorijaze je da uspori brz rast ćelija kože i da smanji upalu. Kakvo će se lečenje odrediti avisi od tipa psorijaze, mesta gde se pojavila, njenog inteziteta, starosti i zdravstvenog stanja pacijenta.
Način lečenja određuje lekar a postoji veliki izbor lekova koji se primenjuju lokalno nanošenje na psorijazom zahvaćen deo kože .
Calcipotriol/Calcipotriene je napravljen od vitamina D3 i koristi za lečenje lakog ili srednje teškog oblika psorijaze. Često se koristi jer ostali lekovi izazivaju sporedne efekte kao što su istanjivanje koža i pojava fleka na koži. Zbog toga što može kod nekih ljudi izazvati iritaciju kože, srab ne traba da se koristi za kožu lica i mesta koja se nalaze ispod nabora kože. Lek se proizvodi u obliku krema ili losiona za kosmati deo glave
Kortikostereoidi, kao što je betametazon, hidrokortizon, u obliku krma, gelova, pena, losiona i rastvora, koristi se kod srednje ili veoma intenzivne psorijaze. Ukoliko se koriste u dužem vremenskom periodu koža može da postane neosetljiva na određenu vrstu leka.
Preparati na bazi ugljenog katrana je jedan od najstarijih načina lečenja psorijaze. Tokom ovog tretmana treba imati na umu da koža postaje preosetljiva na sunčane zrake.
Ostali lekovi : Tazorak krem na bazi vitamina A za srednje teške oblike psorijaze, Miconal krema, pasta ili gel, preparati na bazi salicilne kiseline.
