Foto: EPA-EFE/ ERNESTO ARIAS
Najjednostavniji odgovor Rualda Menegata, profesora geologije sa Odeljenja za stratigrafiju i paleontologiju na Institutu za geonauke pri Federalnom univerzitetu Rio Grande de Sul u Brazilu, jeste da su tamo bili lako dostupni građevinski materijali koje su Inke nameravale da koriste – velike količine već prelomljenih stena.
Menegatina studija How Incas Used Geological Faults to Build Their Settlements (Kako su Inke koristile geološke rasede da bi izgradile svoja naselja), predstavljena na godišnjem skupu Geološkog društva Amerike u Feniksu ovog septembra, proučava odnose između andskog geo-pejzaža i gradova koje su zidale Inke, a na primeru kultnog i pomalo misterioznog Maču Pikčua. Studija pokazuje da su Inke namerno odabrale područje koje leži na unakrsnim tektonskim rasedima iz nekoliko razloga: stene su, kako je već pomenuto, bile dovoljno fragmentisane da posluže kao građevinski materijal, ali su bile i strateški sigurne kako protiv geoloških opasnosti, tako i protiv negostoljubivih uslova na Andima. Pored toga, glavni delovi grada, kao i zgrade i stepenice, izgrađeni su prateći tri glavna raseda.
Prema ovoj analizi, plan grada Maču Pikču jasno ukazuje na empirijsku mapu raseda i pukotina koja je osnova njegove izgradnje. Naime, zahvaljujući tehnikama arheologije geo-pejzaža, strukturalne geologije i geomorfologije, ustanovljena je veoma gusta mreža geoloških raseda i pukotina.
Dalji pokazatelji da izbor lokacije za Maču Pikču nisu bili slučajni su i slične analize koje su otkrile da su i druga drevna mesta Inka, uključujući Pisak (selo u južnom Peruu) i Kusko (u centralnom Peruu), takođe izgrađena na presecima zona raseda.
Kada zemljotresi duž ovih zona raseda uzrokuju pomeranje stena, stvaraju se ogromne količine prelomljene stene. Ali ove zone raseda takođe kanališu vodu koja nastaje rastapanjem leda i snega, omogućavajući tako stanovnicima da je efikasnije sakupe. Tokom jakih oluja, rasedi pomažu da se ta voda isuši, sprečavajući tako kratkotrajna oštećenja i omogućavajući dugoročno očuvanje lokacije.
Maču Pikču je verovatno izgrađen oko 1300. godine, ali je ostao sakriven sve do 1911. godine kad ga je otkrio Amerikanac Hajram Bingam. Grad ima oko dve stotine građevina smeštenih po terasama i raspoređenih oko velikog središnjeg trga. Podeljen je na uske i izdužene četvrti, a postoje i terase izvan naseljenog dela koje imaju kanale za navodnjavanje. Zidine Maču Pikčua izgrađene su od orijaških blokova kamena. Ovaj podatak je prilično fascinantan imajući u vidu da Inke nisu poznavale točak ni gvozdeno oruđe, a analizom je utvrđeno da su blokovi savršeno izrezani u kamenolomima i da su se završni radovi obavljali na samom gradilištu.
Danas arheolozi tvrde da Maču Pikču nije bio grad u klasičnom smislu jer nisu pronađeni ostaci birokratske uprave, trgovine ili vojnih utrvrđenja. Najverovatnije je građen kao carski posed ili religijsko utočište ili kao tajni ceremonijalni grad.
I dalje je misterija da li je napušten i pre no što su Španci pokorili Inke ili je stanovnike pak pokosio sifilis koji je stigao iz Evrope.
Bilo kako bilo, od 7. jula 2007. godine, Maču Pikču je jedan od novih sedam svetskih čuda.
U saradnji sa Centrom za promociju nauke, „Danas“ predstavlja izabrane priče sa naučnopopularnog portala elementarium.cpn.rs
