Svaka suverena država ima svoje nacionalne simbole. Oni služe da predstave samu državu, njen narod i kulturu. Simboli Republike Srbije su: zastava, grb i himna.
U nastavku teksta, predstavićemo vam kako su nastali, kako izgledaju i kada se koriste ovi simboli koji u svakome bude duh patriotizma.
Zastava Republike Srbije
Naša zvanična zastava je trobojka crvene, plave i bele boje. Boje su poređane horizontalno i u jednakim poljima. Preko njih, na levoj strani ka jarbolu, nalazi se grb Srbije. Poslednja verzija izgleda grba usvojena je 2010. godine. Koristi se i kao državna i kao narodna zastava.
U narodu se veruje da crvena boja označava krv prolivenu za zemlju, plava slobodu i beskraj kome se teži, a bela majčino mleko koje hrani srpsku decu.
Mada prvi nagoveštaji o srpskoj zastavi datiraju još od 11. veka, to nije bilo pravo obeležje same države. Nemanjići su se ugledali na vizantijsku kulturu i iz nje su preuzeli simbol dvoglavog orla. Tehnički, sama država nije imala svoju zastavu i simbole, već plemićke porodice. Za vreme vladavine Stefana Vladislava nastala je prva zastava za koju znamo, i koja je svakako pokrenula put ka izgradnji nacionalne simbolike.
Osvrt na istoriju zastave Srbije
U 19. veku, sa pojavom nacionalizma, među ljudima je poćela da se javlja potreba za prikazivanjem nacionalnih simbola. Za vreme ustanaka, u borbe se išlo pod zastavama koje su najčešće imale simbol krsta ili likove svetaca.
Tek nakon Drugog svetskog rata počinje razvoj srpske zastave kakvu znamo danas. Tada se širom Evrope pojavila ideja o formiranju nacionalne države. U Sretenjskom ustavu se spominje zastava čija je treća boja bila “ćeliko ugasita”. Nakon toga, sa Turskim ustavom menjaju se i boje zastave, pa se tada prvi put spominju boje koje ona ima i danas – crvena, plava i bela.
U periodu kada je Srbija postala kneževina, na trobojku je dodat i dvoglavi orao i zlatna kruna. Za vreme Jugoslavije, sve zemlje, pa i Srbija, imale su na zastavama petokraku. Ona je 1991. godine uklonjena, a 2004. godine je vraćen dvoglavi orao, kada je i Srbija stekla samostalnost.
Simbol zastave je često i simbol patrotizma ili nacionalizma. Često se može naći u domovima Srba iz dijaspore okačena na zidu. U nekim online prodavnicama vrši se prodaja zastava Srbije, te svi nostalgičari mogu poneti parče domovine gde god da pođu.
Himna Bože pravde
Bože pravde je zvanična himna Republike Srbije. Zvanična verzija teksta određena je zakonom 2009. godine. Bila je korišćena i kao himna Kneževine Srbije, Kraljevine Srbije i Republike Srpske Krajine.
Muziku je komponovao Davorin Jenko, a tekst pesme je napisao Jovan Đorđević, upravnik Narodnog pozorišta. Zanimljivo je da je bio inspirisan pesmom iz satirične komedije Jovana Jovanovića Zmaja. Naime, pozorišni komad Markova sablja se završavao stihom “Bože pravde, ti što spase od propasti do sad nas” i aludira na vreme kada je Srbija sticala nezavisnost od Otomanskog carstva.
Za vreme Zajednice Srba, Hrvata i Slovenaca, bila je deo trodelne himne, zajedno sa hrvatskom i slovenačkom himnom. Nakon toga, 1992. godine se našla na referendumu za izbor nove pesme države. Bila je predložena zajedno sa pesmom Marš na Drinu, koja je sredinom 20. veka postala izuzetno popularna. Iako je pobedila, nije usvojena jer je referendum bio proglašen nevažećim.
Usvojena je u skupštinu 2004. godine, a nakon raspada državne zajednice sa Crnom Gorom 2006. godine, zvanično je postala himna Republike Srbije.
Ustajanje prilikom javnog izvođenja državne himne je znak elementarne pristojnosti.
Grb – simbol Srbije koji je pun sopstvene simbolike
Grb je zvanični heraldički simbol. Današnji grb je usvojen 2009. godine i zamenio je dotadašnji amblem iz komunističkog perioda.
Na njemu je dvoglavi orao Nemanjića koji nosi manji crveni štit sa krstom i četiri ocila. Sa strane su dva zlatna ljiljana. Sve se nalazi na velikom crvenom štitu koji je krunisan kraljevom krunom i ogrnut plaštom od velike lasice. Ovaj grb je gotovo istovetan grbu Kraljevine Srbije i simbolično predstavlja čin vraćanja istorijskog grba Srbije.
Glave orla na grbu okrenute su ka spoljnim stranama štita i oivičene su sa po devet pera. Kljunovi su zlatne boje i širom otvoreni. Krila su raširena i zajedno sa repom i glavama formiraju krst. Noge su raširene, a ispod svake kandže se nalazi po jedan ljiljan. Ocila su bele boje i predstavljaju moto “Vatrom ćemo krst braniti”. Kruna je zlatne boje, ukrašena sa četrdeset belih bisera, osam plavih safira i dva crvena rubina. Na vrhu je krst.
Četiri slova “S”, srpska tradicija povezuje sa Svetim Savom, kome se pripisuje stvaranje popularnog motoa “samo sloga Srbina spašava”. Međutim, stvarno poreklo ovog simbola potiče od Vizantije i slogana porodice Paleolog “Car Careva caruje carevima”.
Grb Srbije se koristi kao Veliki grb i Mali grb. Veliki se upotrebljava na zgradama i u prostorijama Narodne skupštine, Predsednika Republike, Vlade, Ustavnog suda i ostalim prostorijama vrhovnih organa. Mali grb se koristi na zgradama ostalih državnih, pokrajinskih i lokalnih organa i javnih službi i u njihovim prostorijama. Koristi se i prilikom manifestacija značajnih za Republiku Srbiju.
To su bila zvanična tri simbola naše države. Pored njih, postoje i drugi simboli kao što su narodna nošnja, crkve, slava, nacionalna životinja, nacionalno voće, nacionalno jelo, piće i drugi.
